الكل وانواع آن
ازنظر علم شيمي هرماده اي كه در فرمول شيميايي آن عامل هيدروكسيل (OH- ) وجود داشته باشد ،يك الكل محسوب مي شود .الكل ازمشتقات هيدرو كربن هاست كه درآن هر مولكول ،تركيبي ازچند اتم هيدروژن وكربن مي باشد .نهايت ،يك عامل (OH) جانشين يك اتم هيدروژن مي گردد.وبنابر تعداد عامل (OH) ،الكل را يك يا چند ظرفيت مي گويند .(1) الكل انواع زيادي دارد كه ذيلاًبه برخي ازآن ها اشاره مي كنيم :
الف )الكل متيليك
ساده ترين الكل ها ،الكل متيليك (2)است كه مبناي الكل هاي يك ظرفيتي مي باشد .الكل متيليك از تقطير چوب به دست مي آيد وازاين رو به آن عرق چوب نيز مي گويند .اين ماده مايعي است بي رنگ كه در66 درجه سانتي گراد مي جوشد ،باشعله كمي آبي رنگ مي سوزد وچون باآب مخلوط گردد،تقليل حجم يافته وتوليد حرارت مي كند.
الكل متيليك ،درصنايع رنگ سازي كاربرد دارد .به علاوه سمي است قوي كه با شرب 8تا 10گرم آن اختلالات هاضمه واغلب كوري دست داده وتلف مي كند.
پس ازالكل متيليك يا متانول بقيه الكل هاي يك ظرفيتي يا يك عاملي رابه الكل هاي نوع اول 7دوم و سوم طبقه بندي مي كنند..(4) اتانول كه موضوع بحث ماست ،درزمره الكل هاي نوع اول است .هم چنين الكل هاي دو ظرفيتي وسه ظرفيتي و... نيز وجود دارد كه كمي مي توان ازضد يخ به عنوان الكل دو ظرفيتي (يا الكل دو عاملي اشباع )وگليسيرين به عنوان الكل سه ظرفيتي (يا الكل سه عاملي اشباع)نام برد .(5)
ب)الكل اتيليك
اگر واژه الكل بدون هيچ پسوند يا پيشوند به كار رود ،مقصود الكل اتيليك يا اتانول (6)است كه معروف ترين انواع الكل ميباشد .در آينده خواهيم ديد كه الكل اتيليك درصنايع گوناگون ودر زندگي روز مره مردم ،كاربرد زيادي دارد.
چنان كه درمقدمه اشاره شد ،موضوع بحث مادر اين نوشتار منحصراً الكل اتيليك يا اتانول است .وهر كجا دراين رساله ،واژه الكل رابدون افزودن كلمه به كار بريم مقصودمان همين نوع الكل مي باشد .
اتانول به طور طبيعي وبه مقدار بسيار كم درنان (5%درصد )،مغز انسان وگياهان وجود دارد .علاوه برمخمر (7) وبعضي باكتري ها،بدن انسان نيز مقدار چشمگيري الكل توليد مي كند .دراكثر موارد ،تمام تبيين اوصاف الكل وآثار ظاهري الكل برجسم وروان آدمي مي پردازيم .

ويژگي هاي الكل وآثار آن
الكل اتيليك در 3/78 درجه سانتي گراد به جوش مي آيد ودر 114-درجه ذوب مي شود .الكل مطلق ,آب گونه اي است بي رنگ وزود آتش گير ،با بويي ويژه ،در برودت زياد ابتدا قوام آمده وسپس مانند شيشه منجمد مي گردد.(8)
الكل برخلاف پندار بعضي اثر تحريكي براعضاي بدن ندارد ،بلكه اثرآن تخدير يعني تضعيف فعاليت هاي بدن وكاستن ازدقت درانجام رفتارهاي گوناگون است .دركتاب هاي علمي نيز ،الكل را دررديف تخدير كننده ها هم چون اتروغيره ميآورند.يكي ازدانشمندان دراين زمينه مي گويد:«اين واقعيت كه افراد تحت تاثير الكل ،خجالتشان ازبين مي رود وزياد حرف مي زنند ،به علت اثر تحريكي الكل برمغز نيست ،بلكه به دليل ازبين رفتن كنترلي است كه مراكزعالي مغز درميانه روي واعتدال شخص ازخود انجام مي دهند .(9)
به هر حال ,تمامي مشروبات الكلي ,حاوي مقداري الكل مي باشند وهر گونه آثار تخديري كه ازمشروبات الكلي بروز مي كند مربوط به وجود اين ماده درآن هاست .ميزان اين تخدير كه مارازآن به مستي تعبير مي كنيم بستگي به درصد الكل موجود دراين گوشه مشروبات دارد . چنان چه شخص مقداري الكل بنوشد ,قريب 15آن فوراًبه وسيله جدار معده داخل درخون وبقيه درامعاءوارد مي گردد .مقداري هم ممكن است به وسيله ريتين يا با ادرار خارج شود .ولي قسمت اعظم آن در هر حال دربدن مي ماند ودرآن جامتدرجا اكسيد شده واحتياجي به هضم وگوارش ندارد .(10)
كبد انسان قادر است درهر ساعت ,8گرم الكل رااكسيد كند .مقادير زيادتر درجريان خون ظاهر شدهولي غلظت كم تر از 05/0% علامتي درشخص به وجود نميآورد .از غلظت به 1%درخون برسد ,اختلال تنفسي وقلبي ونهايتاً مرگ ايجاد مي شود هرچند مقدار كشنده آن برحسب افراد مي كند .
پيتر كوپر نيز دراين زمينه چنين مي نويسد:«الكل ازتمام راه ها جذب بدن مي شود ولي جذب آن از راه دهان ومعده بسيار كم است .روده كوچك 80%يا بيشتر مقدار خورده شده را جذب مي كند .كم تر از 10%بي تغيير ازراه ادرار وتنفس دفع مي شود .الكل دربافت ها به سرعت منتشر شده ودرحدود 8گرم درساعت اكسيد وبه گاز كربنيك وآب تبديل مي شود(11) بدين ترتيب مهم ترين اثر الكل 7تضعيف دستگاه اعصاب مركزي است .الكل درنتيجه تاثير برروي اعصاب ,واكنش دررگ هاايجاد نموده وخون را به سطح بدن جريان مي دهد واز اين طريق ,پوست راقرمز مي كند وابتداءدربدن ايجاد حرارت مي نمايد .اما اين اثر ديري نمي پايد ,چرا كه پس ازمدت كوتاهي ,بدن حرارت خود راتا دو برابر از دست مي دهد .
شخص كه الكل مي نوشد ابتدا فعاليت اوبيش ازحد معمول مي شود وبه ترتيبي كه ذكرشد ,درجه حرارت بدن بالا رفته وتنفس شديد مي شود .آن گاه مركز تكلم درمغز تحت تاثير الكل قرار گرفته وشخص پرچانگي مي كند .سپس مركز سمعي مغز متاثرشده وشخص صداهاي بي خود مي شنود .بعد مركز بينايي مغز دچار اختلال گشته وشخص تصاوير موهوم ميبيند وبالاخره مركز حفظ تعادل تحت تاثير الكل قرار گرفته وكسي كه مشروب الكلي نوشيده توازن اعمال فيزيكي راازدست مي دهد .(12)
بدين ترتيب با نوشيدن الكل ,خويشتن داري شخص كه به عنوان منشا حجب درانسان پايه گذاري شده است ,تقريباًازبين رفته وباعث بروز اعمال نا هنجار مي شود .
ازديدگاه متخصصين اعصاب وروان ,الكل ,عالي ترين اعمال توقفي رافلج مي كند وانسان رابه سيرت ومنش عاري ازملكات اخلاقي وبري ازدانش وبينش سوق مي دهد .استعمال الكل موجب دگرگوني در شخصيت انسان مي شود وانسان باشرم وحيا راافسارگسيخته وبي بندوبار مي نمايد.
اتانول (اتيل الكل ,دانه الكل ) ماده اي شفاف مي باشد ,ازويژگي ديگر اين مايع بي رنگ مي توان به بوي خوشايند ومطبوع آن اشاره كرد .اتانول درمحلولهاي رقيق خود داراي طعم نسبتاً ملايم وشيريني است ولي درمحلولهاي غليظ ,اين طعم بسيار تلخ وسوزان مي باشد.
اتانول با فرمول شيميايي CH3CH2OH يك الكل مي باشد كه اين گروه ازتركيبات شيميايي شامل يك گروه مولكول هيدروكسيل –OH,به علاوه اتم كربن است .
كلمه الكل ازلغت عربي ال –كهول مشتق شده است كه اين ماده (ال –كهول ) پودر نرم وخالص عنصر فلزي آنتيموان ميباشد كه از راه تقطير فلز آنتيموان بدست مي آيد ودر آرايش چشم به كار مي رود .
درابتدا ,الكل به هر پودر نرم وخالص اطلاق مي شده است ,اما بعداًشيمي دانان قرون وسطي اين اصطلاح رادرمورد مواد خالص تقطير شده به كار بردند كه اين امر موجب هدايت صحيح روند استفاده ازاين اصطلاح شد .
اتانول داراي نقطه ذوب 1/114- سانتي گراد ,نقطه جوش 5/78 سانتي گراد وچگالي 789% گرم برميلي ليتر (دردماي 20سانتيي گراد ) ميباشد .
پايين بودن نقطه انجماد اتانول باعث شده است كه اين مايع به عنوان يك ماده مفيد وسودمند دردما سنج ها براي دماهاي زير 40-سانتي گراد (دماي 40- سانتي گراد نقطه انجماد جيوه ميباشد )به كار رود ونيز كاربرد ديگر اين مايع درادياتور اتوميبل درهواي سرد ازاتانول استفاده مي شود .
درزمانهاي قديم , اتانول رااز راه تخمير قندها بدست مي آورند .
اكنون نوشيدنيها ي الكلي وبيش ازنيمي از الكلها صنعتي از طريق فرآيند فوق (تخمير قندها ) ساخته مي شود .قندهاي ساده , مواد خام مي باشند .
زيمار ( يك آنزيم از مواد مخمر ) تبديل كننده قندهاي ساده به اتانول ودي اكيد كربن است .
واكنش تخمير كه درمعادله روبرو به صورت ساده C 6 H1206 2CH3CH2OH+2CO2 بيان شده است درواقع داراي پيچيدگيهاي زيادي مي باشد كه از جمله اين پيچيدگيها مي توان به توليد وپرورش ناخالص مخمر ونيز مقادير مختلف ازمواد ديگر شامل گليسيرين واسيدهاي آلي حاصل ازاين واكنش اشاره كرد.
درتوليد نوشيدنيهايي ازقبيل ويسكي وبراندي ,ناخالصيهاي فوق الذكر باعث وسبب تهيه اين مواد مي شوند ودراصل چاشني مواد نوشيدني مذكور ,اين ناخالصيها ميباشند.
همچنين نشاسته هاي موجود درسيب زميني ,ذرت ,گندم وساير گياهان مي تواند درتوليد اتانول از طريق فرآيند تخمير ,استفاده شود .باين وجود ,نشاسته ها بايد ابتدا به قندهاي ساده تبديل (شكسته )شوند .
دياستار (مجموعه اي ازآنزيمها ي توليد شده درحين جوانه زدن دانه ها ,كه مشاسته رابه دكستروز تبديل مي كند.)آنزيمي است كه حين جوانه زدن گياه جو به وجود مي آيد ونشاسته رابه قند هاي ساده تر تبديل مي كند .بنابر اين عمل جوانه زدن جو كه پديده مالتي ناميده مي شود ,اولين گام دردرست كردن آبجو ازگياهان نشاسته اي مانند ذرت وگندم ميباشد .(مالت =جوانه خشك شده جو )
اتانول درچند سلسله تخمير كه در غلظتي تقريباًدرحدود 14%صورت مي گيرد ,به وجود مي آيد .اگر غلظت بالاي 14%باشد ,اتانول باعث تخريب آنزيم زيماز شده ودرنتيجه عمل تخمير متوقف مي شود .
اتانول حاصل ازتقطير ازمحلولهاي آبي به طور طبيعي غليظ ميباشد اما ميبينيم كه بخار حاصل ازمحلول آبي اتانول نيز داراي 95%اتانول و4%آب ميباشد بنابراين اتانول خالص رانمي توان ازتقطير بدست آورد .
اتانول تجاري داراي 95%اتانول و5%آب ميباشد كه ميتوان بااستفاده ازعوامل دهيدرات كننده ,اين 5%آب باقي مانده راهم ازبين برد ويك اتانول كاملاًخالص بدست آورد.
براي نوشيدنيهايي كه امروزه به طورمصنوعي ساخته مي شوند ,اتانول زيادي ,درنظر گرفته نمي شود .همچنين براي ساختن استالدئين از استيلن ويا اتيلن ازنفت خام نيز اتانول زيادي به كار نمي رود .اتانول ابتدا به استالدئيد وسپس به اسيد استيك ,اكسيد مي شود .اين مي تواندد همچنين به شكل ديگري هم دهيدرات شود .
بوتادي ان كه ساختن لاستيكهاي مصنوعي كاربرد ,ممكن است از اتانول گرفته شود ,همان طور كه مي توان كلروفرم وخيلي ديگر از تركيبات شيمي آلي رااز اتانول گرفت .
اتانول مي تواند درسوخت خودروها (مواد سوختني مصرفي دراتومبيل ها )استفاده شود به نحوي كه با تركيب اتانول بابنزين مي توان گازوئيل بدست آورد .
اتانول مي تواند به نسبت هاي مختلف باآب وساير حلالهاي آلي تركيب شود .همچنين اين ماده به عنوان حلال ميتواند درمواردي مثل ساختن عطر ,رنگ ,لاك الكل ومواد منفجره به كار رود .محلولهاي الكلي مواد ثابت ,تنتور ناميده مي شوند واگر اين مواد به جاي ويژگي ثابت خود داراي ويژگي فرّار (متغير)باشند به اين مواد دراصطلاح الكل گفته مي شود .
اكثر اتانولهاي صنعتي رانمي توان به عنوان نوشيدني الكلي به كاربرد .اتانول غير قابل شرب داراي مقادير كمي , حدود1تا 2%مواد سمي ونامطلوب ميباشد (البته اين مواد سمي رابراي جلوگيري ازاستفاده اتانول به عنوان مشروب الكلي به اتانول ميافزايند)
حمل ونقل همه اين مواد (مشروبات الكلي )مستلزم يك سري برخورد ها از طرف دولت ها مي شود كه دولت ها يك سري مالياتهاي غير مستقيم براين مواد مي بندند (اكنون اين ماليات حدود 20دلار براي هرگالن ميباشد)
اين عمل تقليب (غير قابل شرب كردن الكل )باعث بروز يك سري مشكلات براي اتانول دركاربرد هاي صنعتي مي شود .برخي صنايع توليد مشروبات الكلي ازاتانول ,تحت نظارت مركزي بسته هستند يعني به طور محدود فعاليت مي كنند.
هنگامي كه يك نوشيدني الكلي مصرف مي شود (نوشيده مي شود ),ازطريق معده عبور كرده وبه روده كوچك وارد مي شود .روده كوچك جايي است كه اتانول سريعاً جذب ورد سراسر بدن پخش مي شود .اتانول دربافت هاي بدن وارد شده وبه نسبت هاي مختلف باآب بافتها تركيب مي شود ,بنابر اين اتانول راميتوان بيشتر درخون ومغز يافت واين نسبت دربافتها ي ماهيچه اي وچربي كمتر ازخون ومغز است .اتانول به شدت توسط مايعات بدن رقيق مي شود .
براي مثال 1 اونس (واحد وزن برابر با 35/28 گرم ) ويسكي با درجه 100كه شامل 5%اونس محلول مايع اتانول ميباشد (تقريباً 15 ميلي ليتر ) ,به تعداد 5000برابر توسط 150پوند (واحد برابر با 454 گرم ) ازمايعات بدن رقيق مي شود ودر حدود 02% غلظت الكل خون رابالا مي برد

اتانول يك ماده سمي است بنابراين بدن شروع به دفع فوري اين ماده بلافاصله بعد از مصرف اين NADH بايست به NAD بازيافت شود كه منظور ازاين عمل اين است كه NADH به منظور دسترسي اتانول براي ادامه چرخه بايستي به NAD بازيافت شود .
اگر مقدار اتانول مصرفي زياد نباشد ,باز يافت مي تواند باانهدام اتانول ادامه يابد .سرعت انهدام اتانول در150پوند ازمايعات بدن ,تقريباً 5%اونس ازاتانول درهر ساعت است كه اين مقدار با 12 اونس آبجو , 4اونس مشروب ويا 1اونس ازمشروب الكلي خيلي غليظ برابري مي كند .
فعاليتهاي اتونال يك داروي كندساز است وبسته به دارو ,‌مي تواند به عنوان يك داروي آرام بخش ويا يك داروي بيهوش عمومي به كار رود .اين دارو (اتونال ) ازكار كرد معين مغز جلوگيري مي كند .در مقاديري كه اندازه اتونال به كاررفته خيلي كم است , به نظر مي رسد كه درنوشابه الكلي نقش بازدارنده اي درمغز ايفا مي كند .به هر حال همان طور كه غلظت ماده افزايش مي يابد , ازكار كرد صحيح مغز جلوگيري بيشتري به عمل مي آيد وازعلائم بارز اين مسموميت مي توان به موارد زير اشاره كرد : صحبتهاي نامفهوم (هذيان گفتن ) , راه رفتن نامنظم ( تلو تلو خوردن ) ,‌اختلال درفهم وحس وناتواني درپاسخ به واكنشهابه طور سريع.
درغلظتهاي بالا , اگر اتانول غليظ دربدن مصرف شود موجب بي هوشي كلي بدن مي شود كه شخص استفاده كننده ازاين ماده دچار خواب بسيار عميقي كه از مسموميت اتانول غليظ ناشي مي شود ,‌شده وبه هوش آوردن وي خيلي سخت است واگر هم بيدار شود قادر به حركت كردن بااختيار خود نيست .
ميزان الكل مغز براي اندازه گيري سخت ودشوار ميباشد وبه همين منظور ملاك اندازه گيري مسموميت ازطريق اندازه گيري مراحل الكل درخون مي باشد .اكثر مردم آسيب هاي رواني قابل اندازهگيري را درحدود %05/0 الكل خون نشان مي دهند .
درحدود %10/0 , يعني اگر غلظت ودرصد الكل %05/0به %10/0 افزاييش يابد , آسيب هاي رواني مي توانند درقالب آسيب هاي جسماني مانند تلوتلو خوردن , نشان داده شوند.
نامفهوم صحبت كردن به %4/0 افزايش يابد موجب بي هوشي كلي مي شود ودرموارد بالاي % 5 /0به موجب بي حسي مركز تنفس درمغز ويا ضربات قلب راكند كرده ودرنتيجه موجب مرگ مي شود .
به هر حال رسيدن به اين مرحله ازالكل خون توسط خوردن اين ماده بسيار بعيد است يعني معمولااستفاده كنندگان ازاين مواد دراين حد ازاين ماده استفاده منمي كنند .در150پوند ازمايعات بدن ,احتياج است كه اگر فردي به اندازه فوق ازاين ماده مصرف كرد , فوراًبه وي 1/5 گالن كه از لحاظ مقياس 100برابر مشروب الكلي مصرف شده است ,خورانده شود.
عوارض مصرف الكل ,‌غالباًمنشا ارتكاب اعمال شنيع وارتكاب جرايم مي گردد .طبق مطالعاتي كه موسسات جرم شناسي يه عمل آورده اند , اغلب جناياتي جنسي ودرحدود 70%جرايم ضرب وجرح و 80 وسايط نقليه دركشورهايي كه مجاز به نوشيدن الكل هستند براثر مستي رانندگان مزاحم است وروي همين اصل , استعمال مشروبات الكلي رااغلب قوانين ممنوع دانسته يا محدود موده اند.(13)
دركشورهاي سويس وفرانسه اگر ميزان الكل درخون بيش از 5/0 سانتي گرم درليتر خون باشد ,شخص مجاز به رانندگي نيست وتكرار كننده اين جرايم ازحق رانندگي براي شش ماه محروم مي شود.دردانمارك اين مقدار يك سانتي گرم وردانگلستان 8/0 ميباشد.(15)
اين است كه اسلام بانوشيدن هرنوع مشروبات الكلي , خريد وفروش وهر نوع بهره برداري ازآن ها به شدت برهورد كرده است .خمر درآيات قرآني ,‌پليدي ورفتار شيطاني تلقي گرديده , نوشيدن آن , گناه كبيره قلمداد وهم چون قمار بازي موجب برانگيختن بذر عدوات ودشمني دانسته شده است.(16)
براساس روايات اسلامي , كسي كه خمر مي نوشد ,تاچهل روز ,نماز او پذيرفته نمي شود .بلكه درتمامي اديان الهي , هنگامي كه كامل گشته اند ,تحريم خمر جزءبرنامه هاي قطعي آن ها بوده است .(17) نوشنده خمر درروز قيامت با صورت سياه وزبان بيرون آمده درحالي كه آب دهان او برسينه اش مي ريزد وفرياد العطش برآورد , محشور مي گردد .كسي كه جرعه اي شراب بنوشد , روح ايمان ازوي گرفته مي شود وروح ناپاك وپست جايگزين آن مي گردد.(18)
متاسفانه هم اكنون دركشورهاي لائيك وعمدتاً دركشور هاي غربي مقادير زيادي الكل به صورت مشروبات الكلي مصرف مي شود .تنها درسال 1955 درفرانسه مطابق گزارش رسمي وزارت دارايي اين كشور , تعداد 455054 مشروب فروشي داير بود ؛يعني براي هر86 نفر يك باب مشروب فروشي وجود داشته است .
اين درحالي است كه مصرف الكل سال به سال به طور مرتب دراين كشور ها يافته است .هم اكنون دانشمندان كتاب هاي متعدد درباره الكليسم ومسائل كيفري وناهنجاري هاي اجتماعي نوشته اند.
پروفسور سيگار دركتاب خود تحت عنوان «الكليسم ازگذرگاه اجتماعي »الكليسم را يكي ازمهم ترين علل شكست فرانسه درجنگ دانسته وآكادمي علوم فرانسه , نا مه اي به همين مضمون درمحكوميت مصرف نوشابه هاي الكلي صادر نموده است .
ازلحاظ علم ژنتيك نيز , اكثر فرزندان افراد الكلي ,مبتلا به روان پريشاني هاي شديد مي كردند وبه همان جهت , عقب ماندگي هاي مختلف شعئري درآنان ايجاد مي شود .(19)
كاربرد الكل
ازالكل , به عنوان پرمصرف ترين ماده شيميايي درفرآيند ساخت وسنتز , جداسازي وتوليد مي توان نام برد .
درصنعت , الكل راجهت تهيه لاك ,‌ورني ورنگ ورنگ هاي انيلين ودواجات به كارمي گيرند .الكل در آزمايشگاه ها به عنوان سوخت كاربرد دارد.ولي استفاده ازآن به اين منظور ,‌به صرفه نيست .
الكلي كه درصنعت به كار گرفته مي شود , ازلحاظ ماهيت , هيچ تفاوتي باالكل طبي ندارد وهر دو همان الكل اتيليك يا اتانول ميباشند ومنتها به دلايلي نظير گرفتن ماليات ازنوشابه هاي الكلي ويا جلوگيري از سوء استفاده ازآن ها , كارخانجات توليد كننده الكل ,‌مواد سمي ,‌بد بوكننده (‌هم جون متانول يا عرق چوب ) ومواد رنگين كننده (هم چون پريدين) به آن مي افزايند.(20)
الكل بهترين حلال آلي است ولذا درآزمايشگاه ها وصنايع داروسازي كاربرد بسيار زيادي دارد .در مواردي نيز الكل جهت ضدعفوني كردن ابزارهاي طبي وغير ه به به كار گرفته مي شود .به علاوه قطعات تشريحي رابه خوبي مي توان درالكل ازگنديدن وعفونت محافظت نمود .هم چنين الكل درساختن ادكلن ها ولوازم آرايشي نيز كاربرد فراوان دارد.
روش هاي تهيه الكل
الكل اتيليك يا اتانول اولين تركيب آلي است كه انسان تهيه نموده است , چرا كه قدمت صنعت الكل تقريباًبه اندازه قدمت صنعت نان است .
الكل مورد بحث ازراه هاي گوناگون تهيه مي شود كه ميتوان آن ها رابه دوروش كلي تقسيم نمود : روش طبيعي (تخمير )وروش صنعتي .ذيلاًاين روش ها را مورد مطالعه قرارمي دهيم :
الف –روش تخمير يا فرمانتاسيون (22)
درحقيقت پديده تخمير جز تجزيه قند نيست .نهايت قند به صورت گوناگون درطبيعت يافت مي شود : انگور ,‌كشمش ,خرما ,جو,برنج,سيب ميني ,ذرت ,ومانند اين ها به ميزان زيادي قند دربردارند ولذا اين گونه مواد مي تواند منابع اوليه جهت تهيه مايع الكلي باشد.
قارچ يا مخمر ها موجوداتي هستند كه قادرند به طريقي بي هوا زي رشد نمايند ؛يعني درمحيط واجد اكسيژن فراوان ,مخمرهاموادقندي راباتنفس هوازي به گاز كربنيك وآب تجزيه مي كنند .ودرغياب اكسيژن , مواد قندي راتخمير وگاز كربنيك واتانول يا الكل اتيل توليد مي كنند.
هم اكنون ثابت شده كه تخمير درواقع توسط يك آنزيم به نام «زيماز»كه توسط سلول هاي قارچ توليد شده عملي مي گردد.اين آنزيم ها يك نوع كاتاليزور آلي هستند كه باعث اجراي عمل وسرعت آن شده ولي خود دخالت مستقيم نمي كنند.(23)
نتيجه فرآيند تخمير مايعي استا كه عمدتاًمحتوي آب والكل است كه آن راخمر ميناميم .ولي مواد ديگري چون گليسيرين واسيد سوكسينيك نيز به مقدار كم درآن يافت مي شود .دركنار اين ماده اي هم به نام روغن فوزل درنتيجه تخمير به دست مي آيد .(24)

به‌ هر حال‌ مايع‌ بدست‌ آمده‌ درجه‌ الكلي‌ بسار پائيني‌ در حد تقريبي‌ 18 درصد دارد . براي‌ اين‌ كه‌ غلظت‌ الكل‌ در اين‌ مايع‌ را كه‌ از آن‌ به‌ درجه‌ الكلي‌ تعبير مي‌كنند ، افزايش‌ دهند ، از فرايند تقطير مجزا(25) استفاده‌ مي‌كنند . اساس‌ اين‌ عمل‌ ، تفاوت‌ دماي‌ جوش‌ الكل‌ و آب‌ است‌ . الكل‌ تقريباً در 78 درجه‌ سانتي‌ گراد مي‌جوشد. در حالي‌ كه‌ آب‌ براي‌ جوشيدن‌ بايد به‌ دماي‌ صد درجه‌ برسد . از اين‌ تفاوت‌ نقطه‌ جوش‌ استفاده‌ كرده‌ مايع‌ الكلي‌ را كه‌ همان‌ خمر است‌ در ديگهايي‌ ريخته‌ و حرارت‌ مي‌دند . الكل‌ كه‌ نقطه‌ جوش‌ پايين‌تري‌ دارد سريع‌تر بخار مي‌شود . بخار به‌ دست‌ آمده‌ را از لوله‌اي‌ كه‌ اطراف‌ آن‌ را هواي‌ سرد پوشانده‌ عبور مي‌دهند و به‌ حالت‌ مايع‌ در مي‌آورند .
هر چه‌ اين‌ عمل‌ را كه‌ « ركتيفيكاسيون‌ » ناميده‌ مي‌شود ـ بيشتر تكرار كنند ، الكل‌ درجه‌ خلوص‌ بيشتري‌ پيدا مي‌كند به‌ طوري‌ كه‌ بيشتر الكلهاي‌ كاربردي‌ در صنايع‌ مختلف‌ داراي‌ درجه‌ خلوص‌ 96 مي‌باشند . در حالي‌ كه‌ مشروبات‌ الكلي‌ درجه‌ الكلي‌ بسيار پايين‌تري‌ دارند ؛ مثلا آبجو 3 الي‌ 6 درصد ، شراب‌ 16 تا 20 درصد و عرق‌ و يا ويسكي‌ تا 40 درصد در بردارنده‌ ماده‌ سكرآور الكل‌ مي‌باشند .
ب‌ : روش‌ صنعتي‌
مواد اوليه‌ جهت‌ تهيه‌ الكل‌ به‌ روش‌ صنعتي‌ ، از منابع‌ طبيعي‌ نظير نفت‌ ، گاز طبيعي‌ ، ذغال‌ سنگ‌ و توده‌هاي‌ زيستي‌ به‌ دست‌ مي‌آيد . اين‌ مواد طي‌ فرايندهاي‌ گوناگون‌ و احياناً پيچيده‌ به‌ الكل‌ تبديل‌ مي‌شوند . (26) در اين‌ فرايندها ماده‌ اي‌ به‌ نام‌ استيلن‌ (CH CH) در مجاورت‌ جيوه‌ با آب‌ تركيب‌ شده‌ و ماده‌ ديگري‌ به‌ نام‌ استالدئيد يا اتانال‌ به‌ دست‌ مي‌آيد سپس‌ ماده‌ مزبور را با هيدروژن‌ تركيب‌ و اتانول‌ يا الكل‌ اتيل‌ به‌ دست‌ مي‌آورند .
هم‌ چنين‌ ماده‌ ديگري‌ به‌ نام‌ اتيلن‌ (CH2 CH2) را در مجاورت‌ اسيد سولفوريك‌ با آب‌ تركيب‌ و از آن‌ الكل‌ اتيل‌ تهيه‌ مي‌كنند . هر دو ماده‌ مزبور ( اتيلن‌ و استيلن‌ ) از فراورده‌هاي‌ نفتي‌ مي‌باشد . هم‌ اكنون‌ روش‌ تخمير در تهيه‌ الكل‌ كم‌ تر مقرون‌ به‌ صرفه‌ است‌ و بيشتر الكل‌ مورد نياز صنايع‌ به‌ طريق‌ شيميايي‌ و به‌ كمك‌ صنايع‌ نفت‌ توليد مي‌گردد. ولي‌ با اتمام‌ ذخاير نفتي‌ مسلماً اهميت‌ تخمير در ساخت‌ الكل‌ به‌ مراتب‌ بيشتر خواهد بود .

الـکل هـا دارای ایـن خواص می بـاشنـد:

1- الکل در دمای اتاق یک مایع شفاف میباشد.
2- چـگالی الکل از آب بیشتر بوده و سریـعتـر از
آب تبخیر میگردد. این ویژگی الکل را تقـطیر پذیر
میکند.
3- الکل بسهولت در آب حل میشود.
4- الکل قابل اشتعال میباشد.

روشهای تولید الکل متفاوت میباشد:

1- از تخمیر حبوبات و میوه ها (مانند آبجو)
2- از تقطیرحبوبات و میوه ها (مانند ودکا، ویسکی، جین)
3- از تـغـییر شـیمیایی در سوختـهای فسـیلی هـمچـون گاز، زغال سنگ و نفت ( الکل صنعتی )
4- از ترکیـب شیـمیـایی مـنوکســید کربن و هیدروژن (مانند متانول و الکل چوب).

الـکـل موجود در مشروبات الکلی از نوع اتیل الکل (اتانول) می بـاشد. مـیـزان اتـانـول در برخی مشروبات الکلی این چنین است:

آبجو: 4 الی 6 درصد
شراب: 7 الی 15 درصد
شامپاین: % 8 الی 14 درصد
مشروبات الکلی تقطیر شده همچون جین، ودکا، ویسکی:40 الی 95 درصد

نحوه جذب الکل در بدن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پـس مـصرف الـکـل در حـدود 20 درصـد آن از طـریق معـده
جذب شده و 80 درصد مابقی در روده کوچک جـذب بـــدن
میگردد. سرعت جذب الکل و میزان قدرت مست کنندگی
آن به عوامل زیر بستگی دارد:

1- پر و خالی بودن معده: چون بیشتر الکل مصرفی از طـریــق روده کوچک جذب بدن میگردد، بنابراین اگر مـعـده شـما از غذا پر باشد، دریچه معده برای هضم غذا بـستـه شـده و عبـور الـکل بـه روده کــوچک کند می گردد و مـدت بیشتری الکل در معده باقی میماند.

2- وزن بدن: هـر چه فرد وزنش بیشتر باشد، دیرتر تحت
تاثیر الکل قرار میگیرد زیرا الکل پس از ورود به جریان خون در آب کل بدن حل شده و در واقع توزیع میگردد. بـنـابـراین افراد سنگین وزن تر به خاطر آب بیشتر در بدنشان، دیرتر تـحت تاثیر الکل واقع میشوند.
3- چربی بدن: به علت آنکه الکل قادر به حل شدن در چربی نمیباشد، هـر چـه مـیزان چربی بدن بیشتر باشد، فرد بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرد. عـکس مـوضـوع نـیز صـدق میکند افراد عضلانی دیرتر تحت تاثیر قرار میگیرند.

4- جنـســیت: زنـان زودتـر از مـردان تـحـت تـاثـیـر قــرار می گیـرند حـتـی اگـر وزنشـان بـرابر باشد. علت آن این اسـت کـه میـزان چـربـی بــدن زنان بیشتر از بدن مردان میباشد. همچنین بافت عضلانی در زنان کمـتر از مردان اسـت. زنـان هـمچنین فاقد آنزیم تجزیه کننده الکل بوده (دی هیدروژناز) که به عنـوان سـد محـافظ در معده عمل کرده و نقش تجزیه الکل را بعده دارد. همچنین زنانی که
از قرصهای ضد بارداری استفاده می کنند، بیـشتر تحت تاثیر الکل هستند بـه عـلت آنـکـه قرصـهای ضـد بارداری متابولیسم الکل را کاهش میدهند.

5- غلضت الکل: هر چه غلظت الکل بیشتر باشد، جـذب آن بیـشتـر و سـریـعتر است.

6- سرعت نوشیدن، محـیط مـصرف (خانه، میـهمانـی، محل کار)، خـستگی ( چون کبد آنزیم کمتری تولید میکند)، نوع مشروب (مشروبات گازدار جذب الکل را افزایش میدهند) نیز در سرعت جذب الکل و تاثیر آن، موثر میباشند.

7- اگر الکل همراه با دیگر قرصهای روانگران (اکستازی)  مـصرف گـردند قدرت سرکوبگری الکل افزایش یافته و میتواند بسیار خطرناک باشد.

8- افراد الکلی: افرادی که بطور مستمر الکل مصرف می کنند، نسـبـت به آن مقاومت پیدا کرده و در واقع بدنشان به مصرف الکل سازگاری پیدا می کند. بـنابـراین بـرای ایـجاد حالت مستی به الکل بیشتری نیاز دارند زیرا:

• کبدشان در پی سازش، آنزیم تجزیه کننده بیشتری ترشح میکند
• فعالیت نورونهای دستگاه عصبی و مغزشان افزایش می یابد

راه های دفع الکل، اثرات زیانبار کوتاه مدت و بلند مدت...

شیمی و عکاسی

عمده ی واکنش هایی که در عکس برداری وظهوروچاپ فیلم عکاسی انجام می شوند از نوع اکسایش و کاهش هستند.هنرعکاسی اختراع یک فرد نیست،بلکه نتیجه ی کار تعداد زیادی از دانشمندان در طول سال های بسیار است.عکاسی به عنوان یک فن در سال ۱۷۲۷ میلادی با کاز .ه.شولز آغاز شد.
اودریافت که از نقره نیترات وگچ توسط نور سیاه می شود.در اوایل دهه ی ۱۸۳۰میلادی یک شیمیدان فرانسوی به نام لوئیس داگیوری بر حسب تصادف  کشف کرد اگر صفحه ای مسی را که دارای پوششی از نقره است و توسط بخار ید حساس شده است،در مجاورت بخار جیوه قرار دهیم،بخار جیوه می تواند نصویر روی صفحه ی مسی را ظاهر کند. روش عکاسی داگیوری ۲۰ سال بعد توسط ج.و.ف.هرشل اصلاح شد.در ۱۸۴۱ میلادی شخصی انگلیسی به نام ویلیام تالبوت روش جدیدی را ابداع کرد که با آنچه امروز انجام می شود شباهت زیادی داشت.در ۱۸۷۱ میلادی مشکل تثبیت فیلم عکاسی توسط فیزیکددانی به نام مادوکس حل شد. و بالاخره در سال ۱۸۸۷ میلادی ایستمن دوربین کداک را اختراع کرد.البته مشکل ابن دوربین آن بود که دوربین را نیز به همراه فیلم به مرکزی که مراحل ظهور و ثبوت انجام می شد بفرستند.
فیلم عکاسی صفحه ای آغشته به دانه های ریز نقره برمید(AgBr) استووقتی نور به فیلم می رسد در قسمت های نور دیده&نقره برمید تجزیه می شود و برخی یون های نقره به اتم های نقره کاهیده می شوند.وقتی فیلم نوردیده در داروی ظهور گذاشته می شود&دانه هایی که دارای اتم های نقره هستند سریع تر از دانه هایی که دارای اتم های نقره نیستند کاهش می یابند.داروی ظهور نه تنها باید قادر باشد که یون های نقره را به نقره آزاد کاهش داد بلکه باید آنقدر انتخابی عمل کند که دانه های نور ندیده را کاهش ندهد.
برخی ازترکیبات کاهنده که به عنوان داروی ظهور به کار برده می شوند عبارتند از:
۱-هیدروکینون یا هیدروکسی فنول  (C₆H₆O₂)  
۲-اورتوآمینوفنول  (C₆H₇NO)
اگر پس از ظهور،عمل دیگری بر روی فیلم عکاسی صورت نگیرد به محض اینکه ملیشه نور ببیند قسمت های AgBr ظاهر نشده هم نور می بینند و فیلم خراب می شود.برای جلوگیری از پدیده، اصطلاحا" فیلم را تثبیت می کنند.معمول ترین داروی تثبیت،یون تیوسولفات (^-S₂O₃^I) است که نقره برمید نور ندیده را به صورت کمپلکس محلول در آب در می آورد.با شستشوی فیلم،عمل تثبیت نیز کامل می شود.

بعضی از تمدن‌های باستانی به تجربیات مفیدی در کارهای کشاورزی دست یافته‌اند که بطور مستقیم در تاریخ ثبت نشده است. در عصر رومیان ، "کاتوی کبیر" اشاراتی دارد به انتخاب تخم ، تهیه کود سبز با گیاهان تیره نخود ، آزمایش خاصیت اسیدی خاک ، استفاده از خاکهای آهکی ، ارزش یونجه و شبدر ، ترکیب نگهداری و استفاده از کود حیوانی ، ترتیب چرای حیوانات ، اهمیت چارپایان در عملیات کشاورزی و مانند آنها. این گونه پیشرفت ما که مبنای تجربه عملی داشته، گاه به گاه در جریان تاریخ ، بدست آمده و از میان رفته است.

تاریخچه مختصر شیمی

شیمی یكی از علومی است كه هموراه در زندگی بشر دخالت كامل داشته و وارد و به اندازه كه تمدن كنونی بیشتر شود دخالت آن در شئون مختلف زندگی نیز زیادتر خواهد شد. ما در دنیایی زندگی می كنیم كه پر از مواد شیمیایی گوناگون است. بعضی از این مواد مانند آب كاملاً برایمان آشنا است اما بسیاری مواد دیگر وجود دارند كه چندان آشنا نیستند. واقعیت آن است كه ما از هر لحاظ با مواد شیمیایی روبرو هستیم. لباسی كه می پوشیم، غذایی كه مصرف می كنیم، كاغذی كه مطالب را روی آن می خوانیم همگی مواد شیمیایی به شمار می روند. علم شیمی از اجسام و خواص و ساختمان آنها و واكنشهایی كه آنها را به اجسام دیگر تبدیل می نماید بحث می كند. طی هزاران سال، دانش شیمی تنها منحصر به تهیه اكسیرها، عطرها و جوهر های پاره ای از فلزات بود. یونانیان قرن پنجم كه همواره در صدد پی بردن به رموز و اسرار طبیعت بودند آب را كه مایه حیات سایر موجودات است عنصری ساده می پنداشتند حال آنكه آب تركیبی از دو عنصر ساده اكسیژن و هیدروژن است.   بقیه در ادامه مطلب ...

شیمی عکاسی

کاغذ یا فیلم مورد استفاده در عکاسی در اصل شامل یک لایه از کاغذ یا فیلم می باشد ، که به وسیله یک امولسیون پوشیده شده است . امولسیونها خمیر مایه هایی هستند که شامل ترکیبات مختلف املاح نقره ی مخلوط شده به شکل یکنواخت و متجانس در ژلاتین هستند . در کاغذ املاح نقره شامل کلرید نقره و برمور نقره وجود دارد و در فیلم برمید نقره و یدید نقره وجود دارد . زمانی که مولد عکاسی ( فیلم تخت ؛ فیلم حلقه ای و کاغذ) در دوربین ، آگراندیسمال یا دستگاه چاپ نور را میبیند و هالوژنهای نقره ی درون امولسیون آنها بوسیله نور متاثر شده و تصویر مخفی تشکیل میشود.( زیرا این هالیدهای نقره به نور بسیار حساس میباشند .) بعد از آنکه امولسیونهای عکاسی ، نور داده شدند.تصویر مخفی بدست می آید که در مرحله ظهور قابل رویت است .برای این منظور محلولهای ظاهر کننده ی خاصی لازم است .

محلولهای ظهور عکاسی محلولهای شیمیایی خاصی هستند که در اثر فعل و انفعالات شیمیایی با املاح نقره ی نور خورده ی درون امولسیون تصویر مخفی را قابل رویت میسازند .تصویر مخفی متشکل از بلورهای بسیاز ریز نور خورده ی املاح نقره است .زمانی که این بلورها در تماس با ظاهر کننده ها قرار میگیرند ، به نقره ی آزاد تبدیل شده و از تجمع آنها تصویر تشکیل میشود . این محلولها شامل:

حلال : برای مخلوط کردن مواد شیمیایی مختلف یک فرمول ظهور از آب به عنوان حلال استفاده میشود که البته برای افزایش کیفیت عکس از حلالهای دیگری به همراه آب استفاده میشود تا مواد شیمیایی به عنوان محلول باقی بمانند.

عامل ظهور :ترکیبی شیمیایی است که بلورهای هالوژنه نقره خورده را به نقره ی فلزی آزاد تبدیل میکند و در عین حال اثری بر هالوژنهای نقره نور نخورده نمیگذارد که از این ترکیبات میتوان به هیدروکینون اشاره کرد .

نگهدارنده (محافظ): این مواد مانع اکسید شدن محلول و تغییر رنگ آن می شدند و زمان استفاده از محلول ظهور را افزایش میدهند که از این مواد میتوان به سولفید سدیم اشاره کرد .

فعال کننده: در محلول خنثی بسیاری از عوامل ظهور قادر به ظهور املاح هالوژنه نقره نور خورده نیستند ، به همین دلیل از مواد قلیایی استفاده میشود که میتوان کربنات سدیم و سود را نام برد.

مانع شونده ( عامل ضد خفتگی ):ماده ای است که ظهور هالوژنهای نقره ی نور نخورده را به تاخیر انداخته و یا از آن جلوگیری میکند که میتوان از ماده ی برمور پتاسیم برای این منظور استفاده کرد .

پس از مرحله ظهور در امولسیون روی کاغذ هنوز هالوژنهای نقره نور نخورده بسیاری وجود دارد . در این مرحله به وسیله حمام ثبوت هالوژنهای نقره نور نخورده از امولسیون جدا شده و تصویری ثابت و دایمی ایجاد میشود .که ماده مورد استفاده در این مرحله هیپو ( تیوسولفات سدیم یا آمونیوم )میباشد .هیپو با یونهای نقره ترکیب پیچیده و ثابتی را به وجود می  آورد که این ترکیب از تمرکز یا افزایش تعداد یونهای نقره ی آزاد به طور موثری در محلول جلوگیری میکند .در نتیجه برمور نقره و سایر هالوژنهای نقره به  تدریج در محلول حل شده و سدیم و آمونیوم موجود در محلول ثبوت ، مانند حلال هالوژنهای نقره عمل میکند. در آخرین مرحله فرآیند عاسی شستشو با آب صورت میگیرد تا مواد شیمیایی باقی مانده در امولسیون از آخرین مرحله ی آن کاملا حذف شود و باعث خرابی تدریجی تصویر نشود و به عبارتی در اثر باقی ماندن مواد شیمیایی در کاغذ ب

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: